Безнећ авылга ђллђ нђрсђ булган. Йортлары биек, капкалары бизђкле, коймалары челтђрле – књз явын алып, кљлеп торалар. Урамнар тап-такыр. Юлга асфальт ќђелгђн, юл читлђре, койма буйлары яшел чирђм. Чирђм љстендђ тљркем-тљркем балалар уйнап йљри, эскђмиялђрдђ ђби-бабайлар кояшта кызынып утыра. 

Шундый матур урам уртасында, ни књрђм, бу нинди ђдђпсезлек?! – Фђридђ белђн Тђлгать кочаклашып басканнар да, оятсызлар, њбешеп торалар! Књрмђмешкђ сабышыргамы, яннарына барып тиргђп китђргђме дип тора идем, њзлђре мине књреп алдылар да, култыклашып, кљлешђ-кљлешђ каршыма килеп бастылар. 

– Књрђсећме, без нинди бђхетле! Безнећ гашыйк йљрђклђребезне кавыштырган љчен рђхмђт яусын сића! – дилђр. 

– Џи-и, килбђтсезлђр, кара йљзлђр! – дим нђфрђтлђнеп. – Ничек кешедђн оялмыйсыз ичмаса! Бу хђлдђн соћ, син, Фђридђ, ни йљзећ белђн ирећђ кайтып књренерсећ? Ђ син, Тђлгать, менђ дигђн хатыныћны ташлап, шушы себеркене иярттећме? Балаларыгыз турында уйлап карар идегез џич булмаса! 

– Кара, ни сљйлђп торган була, – дилђр болар, бер дђ њпкђлђмичђ. – Њзећ башта безне бер-беребезгђ гашыйк иттердећ, аннары менђ, кавыштырдыћ. Котлыйсы урында нигђ ђрлђшкђн буласыћ? Туебызга рђхим ит, кљтђбез! 

– Тфњ! – Борылдым да, тизрђк болар яныннан йљгерђ-атлый китеп бардым. Тилергђннђрдер болар, ни сљйлђгђннђрен белмилђр. Бђйлђнеп маташасым калмаган икђн, телђсђ нишлђсеннђр њзлђре! 

Дућгыз тыкрыгы турына ќиткђн идем, тагын бер ђкђмђт књрђм, – тыкрыктан ќђяњлђп Фђрит менеп килђ. Ђллђ эштђн ќђяњ кайта инде? 

– Исђнме, Фђрит, кая бардыћ? 

– Књрмисећмени эштђн кайтып килгђнне?! – дип, Фђрит мића таба бер сљзеп карап алды да, ары китте. 

– Ничек инде, эштђн ќђяњ кайтасыћ? Тракторыћ ватылдымыни? 

– Белмђгђн кеше књк сораган буласыћ, ђ бит авыл урамына трактор кертњне синећ аркада тыйдылар! Кара ќђяњгђ калдык! – дип кычкырды да Фђрит, капкасын шапылдатып ябып, йортына кереп китте. 

...Авыл советына барып килим ђле. Безнећ авылмы бу, тњгелме – белешмђ бирсеннђр. Аннары, нигђ бу кешелђр њзлђренећ тузга язмаган эшлђренђ мине катыштыралар – шуны аћлатсыннар... 

Авыл советы ишеген ачып керњгђ, персидђтел Афзал белђн Ярулла абзыйныћ кычкырыша язып ђйтешњен књреп, бусагада туктап калдым. 

– Ничек инде йорт урыны бирмисећ, минем улларым кайда яшђргђ тиеш? Иртђгђ њк биш улым да гаилђлђре белђн читтђн кайтып тљшђчђк. Берсе њзем белђн каласы, дњртесенђ дњрт урын кирђк. Урын бирсђћ, йортны алар њзлђре тергезеп керђчђк. – ди Ярулла абзый. Аћа каршы Афзал: 

– Бер синећ улларыћ гына тњгел, элек читкђ киткђннђр бар да кайта, мин аларныћ барсына да ничек йорт урыны табып бетерим? – ди. 

Шунда Ярулла абзый мине књреп алды да: 

– Энем, улларымны читтђн кайтартучы син, бђлки син аларга йорт урыны да табып бирерсећ, буш итмђс идем, мђћге рђхмђтле булыр идем, – дип ялына башлады. 

– Нишлђп аларны мин кайтартыйм, кайтасыларын белмим дђ, кайтуларына ышанмыйм да. Бишесенећ дђ шђџђрдђ квартирлары бар, аларга авылда ни калган? 

– Алай димђле, энем, бишесе дђ булмаса, берсе генђ булса да кайтсын инде берњк, картайган кљнемдђ ялгыз калдым бит, – дип, Ярулла абзый моныћ љчен ђллђ нђрсђлђр вђгъдђ итђ башлаган иде, йомышымны да онытып, авыл советыннан чыгып тайдым. Ђллђ нђрсђ булган боларга бњген! 

Я тагын берђрсе бђйлђнер, урамда йљрмим ђле дип, зират тыкрыгыннан авыл читенђ юнђлдем. Зират ягына караган идем – йљрђгем жу-у итеп китте: чардуганнар арасыннан баштанаяк актан киенгђн бер кеше чыгып, кызу-кызу болай таба килђ! Йа хода, моннан биш ел элек њлгђн Зариф абзый бит бу! Чырае ачулы, књзлђре акайган! 

– Зариф абзый, исђ... нишлђп йљрисећ? – дим, куркуымны сиздермђскђ тырышып. 

Ул килђ-килешкђ мине якадан алып ќилтерђтергђ тотынды: 

– Син нигђ минем турыда "карак", "яла ягучы" дип яздыћ?! Мин кем ђйберен урлаган? Мин кемне тљрмђгђ утырткан?! Њлгђн дигђч тђ, минем йљзгђ кара ягарга ярый дип белдећме?!! 

– Син нђрсђ, Зариф абзый? Бик яхшы кеше идећ бит син, урыныћ оќмахтадыр ђле хђзер. Мин нишлђп сића яманат тагыйм? Њлгђч миећ чергђндер синећ! 

– Ђле син шулаймы? – диде дђ Зариф абзый, селтђнеп-торып мића берне тондырды. Баскан урынымда калалмыйча, ђллђ кая очып киттем. Очам шулай каядыр тњбђн таба, очам, очам, – џаман тљшеп ќитђ алмыйм. Бу нинди тирђн чокыр булды соћ ђле? 

...Шулвакыт кинђт бљтенесен аћлап алып, исем китеп, учым белђн маћгайга чђпђдем. Пђрђмђ-ђч! Кичђ кљне буе авыл тормышы турында хикђя язып утырган идем бит! Хђзер шул хикђядђге кешелђрне тљшемдђ књреп ятам икђн лђбаса! 

Зљбђер МИФТАХОВ, 1989 ел.